در دنیای امروز که نوآوری و فناوری به‌سرعت در حال تغییر چهره صنایع گوناگون هستند، حضور تیم‌های جوان و خلاق در حوزه‌های فنی و صنعتی، نویدبخش تحولی بنیادین در اقتصاد دانش‌بنیان کشور است. تیم شایاتک به‌عنوان یکی از تیم‌های مستقر در شتابدهنده ژیوار، نمونه‌ای موفق از همین مسیر است؛ تیمی که با تمرکز بر طراحی و ساخت ماشین‌آلات بسته‌بندی، توانسته با نگاهی دقیق به نیاز بازار، جایگاه ویژه‌ای برای خود در صنعت ماشین‌سازی ایران ایجاد کند.
در این گفت‌وگوی اختصاصی، با مهندس غلامی، مدیر تیم شایاتک، به بررسی مسیر شکل‌گیری، دستاوردها، چالش‌ها و افق‌های پیش‌روی این تیم نوآور پرداخته‌ایم.
لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید و بفرمائید از چه زمانی وارد حوزه ماشین‌سازی شدید؟
من غلامی هستم، فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک با گرایش طراحی کاربردی. از دوران دانشجویی علاقه زیادی به طراحی صنعتی و ساخت ماشین‌آلات داشتم و به همین دلیل از سال ۱۳۹۲ به‌صورت عملی وارد حوزه ماشین‌سازی شدم. ابتدا به‌عنوان طراح در چند شرکت خصوصی مشغول به فعالیت بودم و بعد از چند سال تجربه‌اندوزی، تصمیم گرفتم فعالیت مستقل خودم را آغاز کنم.
ایده اولیه تیم شایاتک چگونه شکل گرفت و هدف اولیه شما چه بود؟
ایده تیم شایاتک از دل نیاز بازار و خلأهایی که در صنعت ماشین‌آلات بسته‌بندی کشور وجود داشت، شکل گرفت. ما در پروژه‌های مختلف متوجه شدیم که بسیاری از شرکت‌های داخلی برای تأمین ماشین‌آلات به سراغ محصولات وارداتی می‌روند، درحالی‌که امکان طراحی و ساخت این تجهیزات در داخل کشور وجود دارد. هدف اولیه ما در شایاتک این بود که با بهره‌گیری از دانش فنی روز و نیروهای جوان و متخصص، ماشین‌آلات بسته‌بندی را با کیفیت بالا و قیمت رقابتی تولید کنیم و نیاز بازار داخلی را تا حد امکان پوشش دهیم.
چه محصولاتی در حال حاضر توسط تیم شایاتک طراحی و تولید می‌شود؟
در حال حاضر تمرکز تیم ما روی طراحی و ساخت ماشین‌آلات بسته‌بندی مخصوص صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی است. از جمله محصولات اصلی ما می‌توان به دستگاه بسته‌بندی حجمی، دستگاه توزین چند منظوره، دستگاه ساشه، و خطوط نیمه‌اتومات و تمام‌اتومات بسته‌بندی اشاره کرد. ما سعی کردیم طراحی این دستگاه‌ها را به گونه‌ای انجام دهیم که هم کاربرپسند باشند و هم قابلیت سفارشی‌سازی برای صنایع مختلف را داشته باشند.
وجه تمایز محصولات شما نسبت به نمونه‌های داخلی یا خارجی در چیست؟
یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های محصولات ما، توجه هم‌زمان به کیفیت فنی و سهولت استفاده است. ما تلاش کردیم تا طراحی‌ها کاملاً کاربردی و کاربرمحور باشند، به‌طوری که اپراتورها بتوانند بدون نیاز به آموزش‌های پیچیده، با دستگاه کار کنند. از سوی دیگر، از قطعات باکیفیت و استانداردهای بین‌المللی در ساخت دستگاه‌ها استفاده کرده‌ایم. همچنین، خدمات پس از فروش سریع و انعطاف‌پذیری در سفارشی‌سازی، از دیگر مزایای رقابتی ما نسبت به برخی نمونه‌های داخلی و خارجی محسوب می‌شود.
آیا تیم شما تجربه صادرات یا مذاکره برای صادرات محصولات داشته است؟
بله، خوشبختانه در یک سال اخیر مذاکراتی با برخی مشتریان در کشورهای همسایه، به‌ویژه عراق و افغانستان داشته‌ایم. چند نمونه از محصولات‌مان نیز به‌صورت آزمایشی به خارج از کشور ارسال شده و بازخوردهای خوبی گرفته‌ایم. در حال برنامه‌ریزی برای حضور جدی‌تر در بازارهای منطقه‌ای هستیم و این موضوع یکی از اولویت‌های ما در سال آینده است.
چالش‌برانگیزترین پروژه‌ای که تا به حال انجام داده‌اید چه بوده است؟
یکی از سخت‌ترین پروژه‌های ما مربوط به طراحی و ساخت یک خط بسته‌بندی ترکیبی برای یک کارخانه تولید محصولات بهداشتی بود. مشتری نیاز به دستگاهی داشت که قابلیت بسته‌بندی چند نوع محصول با وزن و ابعاد متفاوت را داشته باشد. با وجود محدودیت فضا و زمان، توانستیم پروژه را با موفقیت انجام دهیم و به یکی از نقاط قوت‌مان در اجرای پروژه‌های سفارشی تبدیل شد.
تیم شایاتک از چند نفر تشکیل شده و هر کدام چه نقش‌هایی دارند؟
در حال حاضر تیم ما شامل ۷ نفر است که در بخش‌های طراحی مکانیک، برق و الکترونیک، مونتاژ، برنامه‌نویسی PLC، کنترل کیفیت و پشتیبانی فنی فعالیت می‌کنند. هر عضو تیم با توجه به تخصصش نقش کلیدی در پروژه‌ها دارد و ما سعی کرده‌ایم یک محیط پویا و خلاقانه برای کار تیمی ایجاد کنیم. همچنین خود من علاوه بر مدیریت مجموعه، در طراحی و تعامل با مشتریان به‌طور مستقیم نقش دارم.
ورود به شتابدهنده ژیوار چگونه رقم خورد و چه تأثیری در مسیر رشد شما داشت؟
آشنایی ما با شتابدهنده ژیوار از طریق یکی از برنامه‌های معرفی تیم‌های فناور آغاز شد. پس از ارائه طرح کسب‌و‌کار، مورد پذیرش قرار گرفتیم و وارد فضای شتابدهی شدیم. این همکاری تأثیر بسیار مثبتی در توسعه ارتباطات، دسترسی به مشاوران متخصص و تقویت برند شایاتک داشت. همچنین توانستیم زیرساخت‌های تولید خود را با حمایت‌های ژیوار به‌روز کنیم.
چه خدماتی از سوی ژیوار برای تیم شما مؤثر واقع شد؟
مهم‌ترین خدماتی که دریافت کردیم، مشاوره‌های تخصصی در زمینه بازاریابی صنعتی، تأمین مالی، و همچنین معرفی به شبکه‌های مشتریان هدف بود. فضای کاری مشترک، کارگاه‌های آموزشی، و دسترسی به سرمایه‌گذاران نیز از جمله دیگر امکانات مفیدی بود که در اختیار ما قرار گرفت.
مهم‌ترین مزایای استقرار در یک شتابدهنده برای تیم‌های فنی و تولیدی چیست؟
یکی از مهم‌ترین مزیت‌ها، دسترسی به یک اکوسیستم حمایتی کامل است؛ از مشاوره و آموزش گرفته تا تسهیل ارتباط با بازار و سرمایه‌گذار.
همچنین قرار گرفتن در کنار تیم‌های دیگر باعث هم‌افزایی، تبادل تجربه و حتی همکاری‌های پروژه‌ای می‌شود. برای تیم‌های فنی که اغلب تمرکزشان روی محصول است، این حمایت‌ها به دیده شدن و رشد سریع‌تر کمک بزرگی می‌کند.
فرآیند طراحی و تولید یک ماشین بسته‌بندی در تیم شما معمولاً چقدر زمان می‌برد؟
بسته به نوع و پیچیدگی دستگاه، این فرآیند بین ۳۰ تا ۹۰ روز طول می‌کشد. ابتدا نیاز مشتری تحلیل می‌شود، سپس وارد فاز طراحی و تأیید فنی می‌شویم. پس از آن ساخت قطعات، مونتاژ نهایی، برنامه‌نویسی و تست‌های کنترل کیفیت انجام می‌گیرد. تلاش ما این است که ضمن حفظ کیفیت، زمان تحویل را تا جای ممکن کاهش دهیم.
آیا در طراحی‌ها از تکنولوژی‌های روز مانند هوش مصنوعی یا اینترنت اشیا (IoT) استفاده می‌کنید؟
بله، در برخی پروژه‌ها از ماژول‌های IoT برای پایش وضعیت دستگاه‌ها و ارسال اطلاعات عملکردی استفاده کرده‌ایم. همچنین در حال بررسی و تحقیق برای استفاده از الگوریتم‌های هوشمند در بهینه‌سازی خطوط تولید و تشخیص خطا به‌صورت خودکار هستیم. این موارد هنوز در فاز تحقیق و توسعه‌اند ولی به‌زودی در محصولات جدید به‌کار خواهند رفت.
به‌نظر شما آینده صنعت بسته‌بندی در ایران به چه سمتی خواهد رفت؟
با توجه به افزایش سطح رقابت و انتظارات مصرف‌کنندگان، صنعت بسته‌بندی ناگزیر به سمت هوشمندسازی، اتوماسیون، کاهش ضایعات و طراحی‌های پایدار حرکت خواهد کرد. ما معتقدیم آینده این صنعت در ایران بسیار روشن است، به‌ویژه اگر بتوانیم نیاز بازار داخلی را با کیفیت بالا و نوآوری تأمین کنیم.
مهم‌ترین چالش‌هایی که اکنون در مسیر توسعه بازار دارید چیست؟
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، فرهنگ استفاده از تجهیزات داخلی است. بسیاری از خریداران هنوز نسبت به ماشین‌آلات ایرانی تردید دارند، درحالی‌که ما کیفیتی هم‌سطح با نمونه‌های خارجی ارائه می‌دهیم. همچنین نوسانات قیمت مواد اولیه و تأمین قطعات خاص، گاهی برنامه‌ریزی تولید را با دشواری مواجه می‌کند.
آیا قصد دارید در آینده نزدیک محصول جدید یا خط تولید تازه‌ای راه‌اندازی کنید؟
بله، یکی از پروژه‌های در دست اجرا، طراحی یک خط بسته‌بندی کاملاً خودکار با قابلیت اتصال به سیستم‌های ERP و مانیتورینگ از راه دور است. همچنین برای بسته‌بندی مواد پودری و مایعات در قالب‌های خاص، محصولاتی جدید در حال طراحی داریم که به‌زودی رونمایی خواهند شد.
چه نوع مشتریانی بیشتر با شایاتک همکاری می‌کنند؟ (صنایع غذایی، دارویی، و …)
بیشترین مشتریان ما از صنایع غذایی هستند؛ به‌ویژه شرکت‌هایی که در حوزه خشکبار، غلات، مواد پودری و محصولات فله فعالیت می‌کنند. البته در ماه‌های اخیر پروژه‌هایی هم برای صنایع بهداشتی و دارویی انجام داده‌ایم که نتایج رضایت‌بخشی داشته‌اند.
مهم‌ترین ارزش‌هایی که تیم شایاتک به آن پایبند است چیست؟
ما در شایاتک به صداقت، کیفیت، مسئولیت‌پذیری و یادگیری مستمر پایبندیم. تلاش می‌کنیم نه‌فقط یک محصول، بلکه یک تجربه خوب برای مشتری خلق کنیم. همیشه به دنبال این هستیم که با مشتریان‌مان رابطه‌ای بلندمدت و مبتنی بر اعتماد برقرار کنیم.
نقش تحقیق و توسعه (R&D) در مجموعه شما چقدر جدی گرفته می‌شود؟
بخش تحقیق و توسعه برای ما یکی از ارکان اصلی است. بخشی از درآمد حاصل از فروش دستگاه‌ها صرف توسعه فناوری و ارتقای کیفیت محصولات می‌شود. همچنین ارتباط نزدیکی با دانشگاه‌ها و متخصصین فنی برقرار کرده‌ایم تا از دانش روز بهره بگیریم.
چه توصیه‌ای برای تیم‌های نوپا در حوزه صنعت و ماشین‌سازی دارید؟
توصیه من این است که حتماً روی نیاز واقعی بازار تمرکز کنند و از ابتدا به فکر کیفیت و خدمات پس از فروش باشند. از شکست‌ها نترسند، چون بخش طبیعی مسیر کارآفرینی است. همچنین حضور در شتابدهنده‌ها و فضاهای فناورانه می‌تواند سرعت رشدشان را به شکل قابل‌توجهی افزایش دهد.
چشم‌انداز پنج ساله تیم شایاتک چیست و دوست دارید در چه جایگاهی قرار بگیرید؟
هدف ما این است که تا پنج سال آینده، به یکی از برندهای برتر ماشین‌سازی بسته‌بندی در منطقه تبدیل شویم. برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا صادرات مستمر داشته باشیم، چند خط تولید پیشرفته راه‌اندازی کنیم و به یک مرکز تخصصی برای تولید و توسعه فناوری‌های مرتبط با بسته‌بندی در ایران تبدیل شویم.
آن‌چه از گفت‌وگو با مهندس غلامی برداشت می‌شود، نه‌تنها تعهد و دانش فنی تیم شایاتک در حوزه ماشین‌سازی است، بلکه باور عمیق آن‌ها به توسعه پایدار، تحقیق و توسعه، و خلق ارزش واقعی برای مشتریان است. شایاتک، با بهره‌گیری از حمایت‌های زیربنایی شتابدهنده ژیوار، مسیر رشد خود را بر پایه‌ی کیفیت، نوآوری و پاسخ‌گویی به نیاز واقعی صنعت تعریف کرده است.
بدون شک، آینده صنعت بسته‌بندی در کشور به حضور چنین تیم‌هایی وابسته است؛ تیم‌هایی که با جسارت، تخصص و تلاش مستمر، مسیر توسعه صنعتی کشور را هموارتر می‌کنند.
